Vườn Tường Đứng – Phủ Màu Xanh Hoa Cỏ Lên Nội Thất Đô Thị 

Phần lớn những thành phố mà chúng ta đang sống đều có mật độ dân số cao – một vài thành phố thậm chí rất cao – và con số ấy ở những khu vực trung tâm vẫn không có dấu hiệu giảm sút. Điều này có ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống thành thị và cách chúng ta quy hoạch hạ tầng xây dựng. Vì vậy, khi không còn không gian nào để mở ra theo chiều rộng, cách duy nhất chính là xây nên theo chiều cao. Suy nghĩ này dẫn đến những dự án kiến trúc tiềm năng, một trong số đó là vườn tường đứng trên những bức tường chung cư, cũng như là những ”khu vườn đô thị” được xây dựng trên ban công hoặc sân thượng. Điểm chung của tất cả những dự án đó là mong muốn mang đến một nhân tố tự nhiên cho dân cư thành thị, những người gần như không có cơ hội nào khác để hưởng thụ màu xanh của tự nhiên.

Bất kỳ một bất động sản thương mại và khu dân cư nào hiện nay đều phải đáp ứng được những yêu cầu như khả năng chống chịu tốt, hiệu quả và thuận tiện, thân thiện với môi trường, ngoài ra còn phải sở hữu những tiện ích như không gian xanh hay công viên để bù lại sự thiếu hụt không gian. Việc thiết kế những không gian mới sử dụng mặt tường ngoài của khu dân cư, mái nhà, ban công hay patios (sân trong cho nhà kiểu Tây Ban Nha) thường có thêm một mục đich khác nữa : xây nên một nơi trú ngụ cho chim chóc hoặc con trùng, cũng như là tạo nên một hệ sinh thái nhỏ ngay trong chính ngôi nhà của mình. Ở bất kỳ vị trí nào có thể, người ta đều cố gắng thiết kế một không gian đủ cho con người sống và phát triển trong không gian xanh và thoải mái hết mức.

Vườn tường đứng là một làn gió mới rất được ưu chuộng bởi những kiến trúc sư đô thị và những người yêu thích việc làm vườn. Một kiến trúc vườn tường đứng điển hình trải dài những bức tường trong ngôi nhà, ban công, sân trong và phòng trong. Những ý tưởng mới nhất hiện nay thậm chí còn thiết kế để vườn tường đứng bao quanh ngôi nhà từ khu vườn trước nhà cho đến tận sân sau. Xu hướng này dần trở nên phổ biến, có lẽ bởi con người thích cảm giác mỗi khi ngước nhìn lên bầu trời, không gian dường như mở ra vô hạn nhờ sự xuất hiện của bức tường ngập tràn cây xanh. Những kiến trúc sư cảnh quan chuyên nghiệp thậm chí có thể tạo ra những khu vườn với kiến trúc đối xứng đẹp đẽ – và những dân cư đô thị có một chút đầu óc thẩm mỹ cũng có thể tạo ra một vườn hoa đầy tính sáng tạo hoặc trang trí nhà cửa dựa vào một chút cây xanh. Rất nhiều loại cấu trúc có thể được tham khảo, như hệ thống thảm thực vật được tưới nước tự động, giàn hoa cũng như là các khay trồng cây, túi nhựa, khung gỗ và pallet.

Hệ thống chắn nắng và thiết kế vườn tường đứng là sự kết hợp hoàn hảo với nhau

Đối với các kiến trúc sư thiết kế kết cấu và cảnh quan, vườn tường đứng là một thách thức cả về phần thiết kế và kỹ thuật. Các nhà sản xuất như STOBAG đã tạo ra các giải pháp che nắng sáng tạo, đảm bảo  các vấn đề cả về nắng, thời tiết và quyền riêng tư. Những thiết kế đó trở nên hoàn hảo khi các khu vườn tường đứng chỉ che được một phần ánh nắng, hoặc khi các bức tường truyền thống không đủ để trở thành một dạng vách ngăn tự nhiên. Với mái hiên cassette hiện đại và hệ thống ban công hoặc mái hiên đứng, hệ thống không chỉ có thể che nắng mặt tiền mà còn rất tiết kiệm nước. Có rất nhiều sản phẩm của STOBAG đã được công nhận về chất lượng cũng như là được các kiến trúc sư tin dùng. Ví dụ, về mặt che nắng mặt tiền, STOBAG cung cấp mái hiên dọc cho mọi hoàn cảnh thực tế. Với công nghệ tinh vi đã được kiểm chứng, các mái hiên đảm bảo bầu không khí trong lành trong ngôi nhà đồng thời cân bằng giữa việc che nắng và cung cấp không gian riêng tư. Thậm chí có những sản phẩm che sáng có sẵn có tác dụng làm mờ ánh sáng. Và tất nhiên, cũng có rất nhiều sản phẩm đáng mong chờ đang được chế tạo để dành riêng cho mái nhà và patios.

Bosco Verticale, Milano Italy

Nguồn gốc của vườn tường đứng

Vườn tường đứng tuy là một xu hướng mới được biết đến rộng rãi, nhưng nó không phải là một phát minh gần đây. Tất cả chúng ta hẳn đã nghe nói về kỳ quan bí ẩn thứ bảy của thế giới cổ đại – Vườn treo Babylon.  Người ta truyền tụng nó được xây dựng lần đầu tiên bởi nữ hoàng huyền thoại Semiramis, hay ,theo một số nguồn thông tin khác,  vua Babylon Nebuchadnezzar II. Truyền thuyết nói rằng Khu vườn đạt đến độ cao không tưởng và có hệ thống tưới tiêu phức tạp. Tuy nhiên, không giống như xu hướng hiện đại ngày nay, Vườn treo Babylon bao gồm các không gian xanh với bậc thang riêng lẻ được xây dựng chồng lên nhau.

Đối với các nhà thiết kế sân vườn hiện đại như nhà thực vật học người Pháp Patrick Blanc, sử dụng trục thẳng đứng là một nguyên lý cơ bản của triết lý thiết kế. Những thiết kế vườn đầu tiên của ông được lấy cảm hứng từ những vách đá tươi tốt ở vùng nhiệt đới của Đông Nam Á. Chúng thường được bao phủ bởi các loài thực vật biểu sinh – các loài thực vật như hoa lan và cây bìm bịp có thể phát triển mạnh mà không cần mùn bên dưới, lấy chất dinh dưỡng từ không khí và phát triển trên một sinh vật ‘chủ’ cụ thể. Mặc dù ban đầu, những ý tưởng của Blanc vấp phải sự chế giễu. Nhưng sau đó, ông vẫn kiên trì áp dụng ý tưởng của mình vào nhiều địa điểm trên thế giới. Tại châu Âu, ông đã đưa cây xanh khảm trên mặt tiền của tòa nhà Nghị viện châu Âu tọa lạc tại trung tâm Brussels, với kiểu thiết kế vườn đá và hoa. Tuy nhiên, những ý tưởng được đưa vào các dự án của Blanc không chỉ là các loại cây leo tường như cây dây leo. Ông muốn sử dụng đa dạng nhiều loại cây khác nhau, nhất là loại cây không cần đất với mục đích trang trí cho những tòa nhà thô ráp đồng thời cải thiện môi trường đô thị.

Có rất nhiều ví dụ điển hình cho vườn tường đứng mà bạn có thể tham khảo – cả trong nhà và ngoài trời. Có lẽ đáng chú ý nhất trong số này là ‘Bosco Verticale’ ở Milan, loại hình này được phát triển bởi các kiến ​​trúc sư tại Boeri Studi. Boeri đã xây dựng một khu rừng thẳng đứng bao gồm hai tòa tháp, một tháp cao 110 và tháp kia cao 80 mét. Các tòa nhà được xây dựng với khả năng tối đa hóa hiệu quả về mặt không gian. Với thiết kế này, Boeri đã được trao giải thưởng International Highrise năm 2014, với giải thưởng tiền mặt trị giá 50.000 euro.

Mẹo để tạo ra vườn tường đứng tại nhà

Như ta đã thấy, có rất nhiều ý tưởng cấp tiến liên quan đến việc chăm sóc và phát triển không gian xanh trong nhà. Những thiết kế vườn truyền thống, với không gian mở rộng theo chiều ngang giờ đang gặp phải thách thức chưa từng có. Nếu bạn muốn xây khu vườn của riêng mình kết hợp với việc tiết kiệm không gian, dưới đây là một vài ý tưởng bạn có thể xem xét:

1. Trước khi nghĩ đến kích thước của khu vườn, hãy nghĩ đến hệ thống tưới tiêu. Hãy nghĩ xem bạn muốn một khu vườn tường đứng với hoa cỏ và cây cảnh xanh tốt quanh năm hay các loại rau và trái cây theo mùa.
2. Với vườn tường trang trí trong nhà, bạn nên sử dụng các loại cây tiêu thụ ít nước, vừa có thể chịu  nhiệt độ trong nhà vừa có thể thích nghi với điều kiện thiếu sáng. Rêu, dương xỉ và cây mọng nước trong trường hợp này khá phù hợp. Chúng phát triển mạnh trong đất, thủy canh hoặc giá thể. Nếu tính thực tế đối với bạn quan trọng hơn, bạn có thể thử trồng dâu tây, rau thơm, cà chua bi, ớt trong các túi chồng lên nhau, và tạo ra một khu vườn với mục đích cung cấp thực phẩm.
3. Đối với những khu vườn ngoài trời, bạn có thể lựa chọn các loại cây bất kỳ. Hầu như bất cứ thứ gì phát triển tốt ở dạng ngang trên sân, vườn hoặc ban công của bạn cũng đều thích hợp để trồng theo phương thẳng đứng. Nhưng cũng phải nhấn mạnh rằng, những cây tốt nhất để bạn chọn là những cây có rễ ngắn. Có rất nhiều giỏ treo, chậu trồng và khay đa năng khác nhau được bày bán rộng rãi. Một số còn có hệ thống tưới tiêu, tấm ngăn nước, khay nhỏ giọt và không gian cho đất dọc theo toàn bộ chiều dài của thiết bị. Những hệ thống hoàn chỉnh này rất dễ sử dụng và phù hợp cho người mới bắt đầu.
4. Có một số thiết bị tuy rẻ và không thuận tiện lắm nhưng lại khá phức tạp có thể kể đến như thùng pallet, áo cũ và chai plastic cũ.
5. Hãy nhớ rằng: Không dễ dàng gì để trồng cây xanh trên các mặt của ngôi nhà. Tường phải có khả năng chịu trọng lượng. Các khoảng không khí như lớp cách nhiệt cũng cần xem xét, cũng như việc thoát nước thừa. Độ ẩm và rễ cây phải tránh xa cấu trúc hạ tầng của tòa nhà. Nhất là không nên để cây xanh làm hỏng các yếu tố cấu trúc nền tảng của ngôi nhà.